Περίληψη Κυριότερων Σημείων
“Πορίσματα Έρευνας σε 210 Επιχειρήσεις”
Η Έκθεση περιλαμβάνει τα πορίσματα επαναληπτικής έρευνας που εκπονήθηκε από την Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) μέσα στο πλαίσιο υλοποίησης του συγχρηματοδοτούμενου, από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο της ΕΕ, έργου με τίτλο «Υγιείς Εργασιακές Σχέσεις, Σύγχρονες Επιχειρήσεις».
Αντικείμενο της έρευνας υπήρξε η καταγραφή των ελλείψεων των κυπριακών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στην κατανόηση και εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις εργασιακές σχέσεις και η σύγκρισή τους με τα πορίσματα ανάλογης έρευνας που εκπονήθηκε προ διετίας. Η επαναληπτική δημοσκόπηση έγινε με προσωπικές συνεντεύξεις ανάμεσα σε 210 μικρομεσαίες επιχειρήσεις μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαΐου 2016 (Κύκλος Β’) και η αρχική δημοσκόπηση, με τα πορίσματα της οποίας γίνεται η σύγκριση, έγινε επίσης με προσωπικές συνεντεύξεις ανάμεσα σε 801 ΜΜΕ μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2014 (Κύκλος Α’). Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στις δύο δημοσκοπήσεις προέρχονται από 14 (Κύκλος Β’) και 16 (Κύκλος Α’) τομείς οικονομικής δραστηριότητας από όλη την ελεύθερη Κύπρο.
Οι δύο Κύκλοι καλύπτουν δύο παραπλήσιες χρονικές περιόδους κατά τις οποίες η κυπριακή οικονομία πέρασε από μια περίοδο ύφεσης (και την οποία κάλυψε η έρευνα του Κύκλου Α’) σε μια περίοδο οικονομικής σταθεροποίησης και σταδιακής οικονομικής ανάκαμψης (την οποία κάλυψε η έρευνα του Κύκλου Β’). Οι θεματικές ενότητες που κάλυψε η έρευνα περιλαμβάνουν εργατικές νομοθεσίες, τον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων, οικονομικά στοιχεία και στοιχεία απασχόλησης των επιχειρήσεων καθώς και τις ανάγκες κατάρτισής τους.
Σε ότι αφορά τα οικονομικά στοιχεία και την απασχόληση στις επιχειρήσεις, η έρευνα καταγράφει την αντιστροφή του αρνητικού οικονομικού κλίματος μέσα από τη σταθεροποίηση και σταδιακή ανάκαμψη των οικονομικών δεδομένων των επιχειρήσεων, καθώς και την βελτίωση των δεδομένων που αφορούν την απασχόληση. Αν και ανομοιόμορφα, σε όλους τους Τομείς Οικονομικής Δραστηριότητας (ΤΟΔ) παρουσιάζεται σημαντική βελτίωση στους ρυθμούς μεταβολής του μη διευθυντικού προσωπικού η οποία εκδηλώνεται είτε ως νέες θέσεις εργασίας είτε ως μείωση του ποσοστού απώλειας των θέσεων εργασίας. Περίπου εννέα στους δέκα εργοδοτούμενους απασχολούνται σε πλήρη βάση αορίστου χρόνο, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό όπως και κατά την αρχική έρευνα.
Σημαντική βελτίωση και αντιστροφή της αρνητικής πορείας των τελευταίων ετών παρουσιάζουν επίσης και τα οικονομικά δεδομένα των επιχειρήσεων. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που παρουσιάζουν περιορισμένη αύξηση του κύκλου εργασιών, του κέρδους και του κεφαλαίου κίνησης έχει αυξηθεί σημαντικά. Αντίστοιχα, η μείωση του κύκλου εργασιών αποτελεί πρόβλημα για τις μισές σχεδόν επιχειρήσεις, ποσοστό όμως που είναι αρκετά μειωμένο σε σχέση με την αρχική έρευνα όπου αυτό αποτελούσε πρόβλημα για τρεις στις τέσσερεις επιχειρήσεις. Αύξηση παρουσιάζουν οι προκλήσεις που σχετίζονται με πληρωμές από πελάτες καθώς και το κόστος χρηματοδότησης. Σε ότι αφορά τις εκτιμήσεις για την μελλοντική πορεία της οικονομίας, καταγράφεται σημαντική αύξηση του ποσοστού των επιχειρήσεων που εκφράζουν αισιοδοξία ή συγκρατημένη αισιοδοξία.
Το ποσοστό των επιχειρήσεων που προχώρησαν σε μειώσεις μισθού και ωφελημάτων, σε διαφοροποίηση των όρων απασχόλησης ή σε μείωση προσωπικού λόγω πλεονασμού μειώθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Σε ότι αφορά το εργατικό νομοθετικό πλαίσιο (τερματισμός της απασχόλησης και υπόλοιπες γενικές εργατικές νομοθεσίες) η πλειοψηφία των επιχειρήσεων γνωρίζει τις βασικές πρόνοιες της νομοθεσίας αλλά υστερεί όταν πρόκειται για πιο εξειδικευμένες πρόνοιες. Παρά τις όποιες ελλείψεις, η συνολική εικόνα μεταξύ των δύο περιόδων αναφοράς είναι βελτιωμένη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αύξηση του ποσοστού των επιχειρήσεων που βασίζονται σε εξειδικευμένα εγχειρίδια ή εξωτερικούς συμβούλους για πληροφόρηση σε θέματα εργατικής νομοθεσίας και πρακτικής.
Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων εξακολουθεί να θεωρεί ως πολύ σημαντική ή σημαντική την ενημέρωση για θέματα εργατικής νομοθεσίας ενώ οι πιο κοινές πηγές ενημέρωσης είναι οι εργοδοτικές οργανώσεις, το διαδίκτυο και οι εξειδικευμένες εκδόσεις. Στην πλειονότητά τους και σε αυξημένο βαθμό οι επιχειρήσεις θα ήθελαν να συμμετάσχουν σε εξειδικευμένα σεμινάρια για την εργατική νομοθεσία και ενδιαφέρονται για την ύπαρξη ενός προτύπου με το οποίο να πιστοποιείται και να διαφημίζεται η προσήλωσή τους σε θέματα εφαρμογής του εργατικού δικαίου.
Παρά τις βελτιώσεις που γενικά παρατηρούνται σε σχέση με τον βαθμό ενημέρωσης των επιχειρήσεων, παραμένει η ανάγκη για πιο συστηματική ενημέρωση και κατάρτιση των στελεχών των επιχειρήσεων για θέματα εργατικής νομοθεσίας και εφαρμογής του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων.
Τέλος, και λαμβάνοντας υπόψη πως η έρευνα είναι γενικής φύσεως και καλύπτει το σύνολο της οικονομίας, διαπιστώνεται η ανάγκη για πιο εξειδικευμένες μελέτες οι οποίες θα εστιάζουν και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο ερευνητικό αντικείμενο ώστε να εξαχθούν πιο συγκεκριμένα συμπεράσματα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για το σχεδιασμό και εφαρμογή πιο στοχευμένων δράσεων και πολιτικών.
